چاپ دیجیتال چیست؟
از دیرباز تاکنون، سیستم‌های چاپ تصاویر، تحولات زیادی داشته است. چاپ سربی، فلزی، سنگی، ژلاتینی، افست، دیجیتال و غیره از انواع چاپ محسوب می‌شوند. ما در این محتوا از خانه طراحان سام، قصد داریم درباره چاپ دیجیتال به عنوان یکی از جدید‌ترین تکنولوژی‌های چاپ، اطلاعاتی را ارائه کنیم.
در دهه‌های گذشته برای چاپ تصاویر در تیراژ بالا از افست یا لیتوگرافی استفاده می‌شد؛ که از کیفیت و امکانات محدودی برخوردار بود؛ اما در سال‌های اخیر پیشرفت تکنولوژی، در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت چاپ، تغییرات اساسی ایجاد کرده است.
چاپ دیجیتال، تازه‌ترین روش برای تبدیل تصاویر دیجیتال و با کیفیت به محصولات چاپی است. معمولا از این سیستم، برای تیراژ‌های پایین استفاده می‌شود. در ادامه به مزایای چاپ دیجیتال، کاربرد‌های آن، فرآیند، ابعاد و انواع چاپ دیجیتال می‌پردازیم.
مزایای چاپ دیجیتال
• هزینه چاپ دیجیتال، در قیاس با چاپ افست بسیار زیاد است اما استفاده از سیستم دیجیتال، در تیراژ پایین بسیار مقرون به صرفه می‌باشد. در این سیستم، هزینه چاپ هر صفحه ثابت بوده و با افزایش تعداد تغییر نمی‌کند.
• سرعت چاپ در سیستم دیجیتال بسیار زیاد است.
• در سیستم افست امکان تغییر داده‌ها وجود نداشت اما در سیستم دیجیتال، شما می‌توانید به راحتی بخشی از داده‌ها را تغییر دهید.
• کار با دستگاههای قدیمی چاپ مانند افست، گراور و فلکسو به دلیل اینکه باید در هنگام چاپ، نسبت به کمرنگی یا پر رنگی تصاویر تصمیم‌گیری می‌شد دارای حساسیت بالایی بود. از این جهت کار با این دستگاه‌ها نیازمند استخدام یک اپراتور مجرب بود. درصورتی که کار با دستگاه چاپ دیجیتال، نیازمند توانایی و تجربه خاصی نیست. در چاپ دیجیتال تصمیم‌گیری درباره رنگ تصاویر در مرحله آماده‌سازی و قبل از چاپ صورت می‌گیرد که این مسئله سبب صرفه‌جویی در به کارگیری نیروی انسانی می‌شود.
در سیستم چاپ دیجیتال پرینتر مستقیما به رایانه متصل می‌شود و داده‌ها را مستقیما از رایانه دریافت کرده و چاپ می‌کند. چاپگر‌های لیزری و جوهر افشان جزء رایج‌ترین دستگاههای چاپ دیجیتال محسوب می‌شوند. در این سیستم تونر، به شکل یک لایه نازک روی سطح چاپی قرار می‌گیرد ولی در سطح چاپی نفوذ نمی‌کند. در مرحله بعد، با استفاده از مواد پوششی و با تابش اشعه UV یا فرآیند‌های حرارتی، اقدام به تثبیت رنگ‌ها مینمایند.
در چاپ دیجیتال سطح چاپی می‌تواند هریک از این موارد باشد: کاغذ، کنواس، کاغذ عکاسی، فوم برد، بوم، پارچه، چوب، شیشه و سنگ.
کاربرد‌های چاپ دیجیتال
• درگذشته برای چاپ تصاویر از واسطه‌های چاپی استفاده می‌شد و پس از شروع فرآیند چاپ، امکان تغییر در آن وجود نداشت. اما امروزه، در سیستم چاپ دیجیتال، این محمل‌ها حذف شده است. به همین سبب در چاپ هر نسخه، امکان تغییر اطلاعات درج شده وجود دارد. با حذف محمل‌های چاپ، افزون بر هزینه، در زمان آماده‌سازی نیز صرفه‌جویی می‌شود.
• تهیه نمونه: در چاپ دیجیتال خبری از پلیت‌ها نیست. از آنجا که چاپگر مستقیما داده‌ها را از رایانه، روی سطح چاپی منتقل می‌کند. این ویژگی، امکان کالیبراسیون یا درجه‌بندی چاپگر و تهیه یک نمونه برای متقاضی را ایجاد می‌کند.
• چاپ شخصی: همانطور که در موارد بالا ذکر شد چاپ دیجیتال امکان چاپ، در تیراژ محدود را برای متقاضی ایجاد می‌کند. به همین جهت این امکان برای متقاضی وجود دارد تا از سطوح چاپی متفاوت یا طرح‌های متفاوت درنسخ دیگر استفاده کند. به عنوان مثال برای سفارش کارت پرسنلی، می‌توان از طرح‌های متنوع یا سطوح چاپی متفاوت استفاده کرد.
فرآیند چاپ دیجیتال
اطلاعات مربوط به چاپ تصاویر، از طریق رایانه و در قالب یک رشته بیت به چاپگر ارسال می‌شود. در واقع پایه و اساس چاپ دیجیتال، یک تصویر شطرنجی یا اصطلاحا یک بیت مپ است؛ که داده‌ها را از طریق رایانه به چاپگر منتقل می‌کند.
ابعاد سطح چاپی در چاپ دیجیتال
چاپ دیجیتال براساس ابعاد به سه گونه متوسط، بزرگ و عریض تقسیم می‌شود.
چاپ دیجیتال متوسط (Medium Format): سفارشات مربوط به بروشور، عکس، کارت ویزیت، لیبل، کاتالوگ، لفاف‌های بسته‌بندی و چاپ روی سطوح مختلف در ابعاد ۳۳ × ۴۸ یا A3+ چاپ می‌شود. چاپ این سفارشات با چاپگر‌های لیزری، جوهرافشان و نوری انجام می‌شود.
چاپ دیجیتال بزرگ (Large Format): پوستر‌ها و سفارشاتی که حداکثر دارای عرض ۱۵۰ سانتی‌متر می‌باشد و در فضا‌های داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در ابعاد بزرگتر از A3+ تا عرض ۱۵۰ سانتی‌متر چاپ می‌شود. در چاپ این سفارشات، از چاپگر‌های دیجیتال نوری یا جوهرافشان و لیزری استفاده می‌شود.
چاپ دیجیتال عریض (Wide Format): سفارشاتی که در این ابعاد چاپ می‌شود عموما در محیط‌های باز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل در سطح چاپی این سفارشات از موادی استفاده می‌شود که در مقابل عوامل محیطی مانند آب و نور خورشید مقاوم باشد. فرمت عریض، دارای حداقل ۱۵۰ سانتی‌متر و حداکثر ۵۰۰ سانتی‌متر عرض است.
انواع چاپ دیجیتال
چاپ دیجیتال، به لحاظ روش تکنولوژی مورد استفاده به 7 دسته ذیل تقسیم می‌شود:
۱. روش چاپ دیجیتال نوری
۲. روش چاپ حرارتی
۳. روش تصعید رنگ
۴. روش چاپ
۵. روش چاپ جوهرافشان
۶. روش چاپ الکتروفوتوگرافی (جامد پودری، مایع)
۷. مارکر لیزری
۱. روش چاپ دیجیتال نوری
یکی از پرکاربردترین روش‌های چاپ دیجیتال می‌باشد. در این روش با استفاده از تابش نور، تصاویر را روی کاغذ‌های حساس به نور (کاغذ عکاسی) چاپ کرده و در مرحله بعد تثبیت مینمایند. کیفیت تصاویر در این روش، بسیار بالاست. یکی از مشکلات این روش، دو مرحله‌ای بودن آن می‌باشد. البته امروزه این مشکل، با وجود دستگاههای اتوماتیک، حل شده است. در دهه‌های گذشته Photo Lab یا دستگاه دیجیتال نوری، جایگاه ویژه‌ای در لابراتوار‌های عکاسی دارا بود.
۲. روش چاپ حرارتی
در سیستم چاپ حرارتی، با ایجاد گرمای شدید به وسیله ماتریس‌های حرارتی یا لیزر و دیگر واکنش‌های شیمیایی، رنگ و تصویر را روی کاغذ‌های حساس به حرارت چاپ می‌کنند. از این روش برای چاپ تصاویر تک رنگ استفاده می‌شود. البته امروزه استفاده از این روش، تقریبا منسوخ شده است.
۳. روش تصعید رنگ
در واقع سیستم تصعید رنگ، شبیه روش حرارتی می‌باشد. در این سیستم، ابتدا رنگ‌ها روی سلفون قرار می‌گیرد و سپس با استفاده از پرتوهای رنگی مانند ماتریس‌های حرارتی رنگ‌ها، از روی سلفون بخار شده و روی کاغذ ثبت می‌شود. تصاویر چاپ شده به این روش، از کیفیت بالایی برخوردار است. در دهه‌های گذشته از این روش برای چاپ پوستر‌های تبلیغاتی استفاده می‌شد. قیمت پایین این دستگاه سبب شده تا در بسیاری از لابراتوار‌های عکاسی از این چاپگر استفاده شود. اما مواد مصرفی این دستگاه مانند سلفون‌های رنگی دارای قیمت بالایی است که سبب می‌شود استفاده از آن، مقرون به صرفه نباشد.
۴. روش چاپ
دستگاههای سیستم چاپ کاملا مشابه چاپگر‌های افست است و تنها تفاوت آن‌ها در استفاده از محمل‌های چاپی می‌باشد. محمل چاپی یا پلیت از ابتدا داخل این چاپگر‌ها تعبیه شده است. در این شیوه چاپ، داده‌ها به شکل یک فایل کامپیوتری از رایانه به چاپگر منتقل شده و کل پروسه چاپ به صورت کاملا اتوماتیک انجام می‌شود. این ماشین آلات Direct Imaging نام دارد و به اختصار به نام DI شناخته می‌شود. استفاده از این روش برای چاپ صفحات در تیراژ بالا، برخلاف سایر سیستم‌های چاپ دیجیتال، بسیار مقرون به صرفه است. اما همچنان امکان چاپ اطلاعات متغیر در این سیستم وجود ندارد.
۵. روش چاپ جوهرافشان
در روش جوهرافشان، داده‌های دیجیتال به صورت مستقیم و به وسیله مرکب‌های مایع روی سطوح چاپی منتقل می‌شوند. در این سیستم چاپگر مرکب مایع را به صورت مستقیم از هد بر روی کاغذ انتقال می‌دهد. در سیستم جوهرافشان، به دلیل عدم استفاده از محمل میانی، تاثیر عوامل محیطی بر کیفیت چاپ به حداقل می‌رسد. نازل رنگ‌پاش این چاپگر، کاملا دیجیتالی بوده و فقط از دو فرمان مثبت و منفی به معنای پاشیدن یا نپاشیدن رنگ پیروی می‌کند. تنوع در ابعاد دستگاههای چاپی که از سیستم جوهرافشان پیروی می‌کنند از پرینتر‌های رومیزی آغاز و تا دستگاههای با عرض پنج متر را در برمی‌گیرد. مهمترین سیستم‌های چاپ دیجیتال، شامل سیستم جوهرافشان با امکان پاشیدن تونر براساس تقاضا (Drop on Demand) و پیوسته ((Continues tone می‌باشد. قطعا سیستم جوهرافشان، با کیفیت‌ترین، رایج‌ترین و اصیل‌ترین روش چاپ دیجیتال محسوب می‌شود.
۶. روش چاپ الکتروفتوگرافی ( مرکب جامد پودری، مایع)
سیستم الکتروفتوگرافی به دو نوع مرکب جامد پودری یا تونری و مایع یا دیجیتال مرکبی تقسیم می‌شود.
۱-۶. تونری: در این روش، از طریق شعاع نور لیزر، مرکب‌های پودری که تونر نام دارد باردار شده و با ذوب شدن این تونرها، تصاویر روی کاغذ نقش می‌بندد. سرعت چاپ تصاویر، در روش تونری بیشتر از روش جوهرافشان است. البته این روش، به دلیل وجود واسطه بین مخزن رنگ و سطح چاپی جزء تکنولوژی دیجیتال محسوب نمی‌شود.
۲-۶. دیجیتال مرکبی: در این سیستم به جای استفاده از مرکب‌های پودری، از مرکب‌های رنگی مایع استفاده می‌شود. اما محدودیت‌های این چاپگر سبب شده تا کمتر مورد توجه قرار بگیرد.
• یکی از این محدویت‌‌ها فناوری پیچیده به کار رفته در این دستگاه است که تا سالها فقط در اختیار شرکت Indigo بود.
• دومین محدودیت این چاپگر، ابعاد سطح چاپی است که تنها ابعاد ارائه شده در این دستگاه، سطح چاپی A3 می‌باشد.
• سومین مورد قیمت بالای این چاپگر است.
۷. روش چاپ مارکر لیزری
این روش، بیشتر در صنایع تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش به وسیله اشعه لیزر و با ایجاد حرارت و سوزاندن، تصاویر مورد نظر را روی محصول درج می‌کنند.
امیدواریم با مطالعه این مطلب، توانسته باشیم اطلاعات مفیدی درباره چاپ دیجیتال در اختیار شما قرار دهیم.
مقالات مرتبط:
